سال ۱۳۹۱ را رد می‌کنیم!

برای برگزاری دومین دوره‌ی "جایزه مستند بر‌تر سال" در ۱۳۹۱ اهمّ فیلم‌های مستند این سال دیده شد و می‌شود ۳۰ - ۲۰ فیلم را برای داوری برگزید؛ اما برای انجام داوری فیلم‌های این سال با وضعیت خاص و تازه‌ای روبه‌رو شده‌ایم. فیلم‌ها به‌لحاظ تنوع موضوع‌ها و کاربرد‌ها و وجه رسانه‌ایشان تماشایی‌اند و نشانگر تنوع و عمومی‌تر شدن سینمای مستندمان‌اند، اما از خلاقیت فیلمسازانه و نگاه هنرمندانه‌ی کمتری برخوردارند و از این منظر از فیلم‌های پارسال - که آن‌ها هم از فیلم‌های ۴ - ۵ سال قبلشان کم داشتند - به‌نحوی محسوس عقب‌ترند. 

ترکیب داوری‌ای هم که که انتخاب کرده‌ایم، هم‌چون پارسال، فیلمساز و نویسنده‌ی سینمایی‌ و جمعی تخصصی و فیلمیک‌اند و حتی در باره‌ی انتخاب فیلم‌های پارسال هم اگر و اما در کار کم نیاوردند. به‌واقع، می‌بینیم که این جمع داوری با نگاه غالب تخصصیشان این فیلم‌ها را دوست نخواهند داشت و این در و تخته به هم چفت نخواهد شد. پس، فیلم‌هایی که در جمعی متنوع‌تر و نزدیک به دنیای پرتنوع آن‌ها می‌تواند دیده و شناسانده شوند، دور از فضای توجه و ترغیب به تماشایشان قرار می‌گیرند و اجرشان ضایع می‌شود و جمع داوری هم با احساس غبن و نفی کارشان را به سرانجام می‌رسانند. لبّ کلام، شاید باید به جمع داوری‌ای نزدیک به فضای تماشا و داوری این فیلم‌ها بیندیشیم، که این‌کار هم برای این دوره شدنی نیست. 
در مباحث بین خودمان در دوره‌ی اول برگزاری «مستند بر‌تر سال» هم به تفاوت ترکیب داوری در هر سال و وارد کردن افراد غیر سینمایی - انسان‌شناسان، هنرمندان و متفکران غیر سینمایی، معماران و.... - در کارمان فکر کرده بودیم که وضعیت پیش‌آمده، تذکر و تاکیدی است بر لزوم به‌عمل درآوردن آن فکر، در ادامه‌ی راهمان. 
این‌چنین است که دومین دوره "مستند بر‌تر سال" را برگزار نمی‌کنیم. فهرست فیلم‌های مهم سال ۱۳۹۱ را حفظ می‌کنیم و کار رصد کردن فیلم‌ها را در سال تازه هم پی می‌گیریم تا به تصمیمی درخورِ داوری فیلم‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ دست یابیم. 
گزیده‌ای از مستندهای سال ۱۳۹۱ را به پی‌گیران و نویسندگان سینمای مستندمان می‌رسانیم تا شاید ترغیبشان کند برای نوشتن در باره‌ی این فیلم‌ها. 

هیئت برگزاری جایزه "مستند بر‌تر سال" 
سایت رای ُ‌بن مستند، سایت ومستند